
Kitabın adı:	mərsiyələr, şerlər, xütbələr
Müəllif:
Naşir:	Şəhriyar
Çap tarixi:	2008
Səhifələrin sayı:	183
Çap növbəsi:	Birinci
Tirajı:	3000

Şivən səsi doldurdu, ta xeyməvü-xərgahi

Gəldi bacısı gördü, qan içrə batıb mahi

Səsləndi Əli qardaş, ömrüm şərəfü-cahi

Dur gör necə ovc eylər, ərşə bacuvin ahi (4)

***

Gördüm ki, baban səslər, ey vay vələdi qardaş

Bildim ki fələk başə, nə kül ələdi qardaş

Kül başına kim cismün, qanə bələdi qardaş

Düşmən odur cəşn^[613] eylir, ey çərxi vəfa mahi

Dur gör necə ovc eylər, ərşə bacuvin ahi

***

Bu cismidi doğranmış, ya ki gülü xəndandır

Bu əbridi mah üzdə, ya pərdə çəkən qandır

Bu haşimi xalındır, ya lö"lövü-mərcandır

Ya mürği-həyatımdır, beylə itirib rahi

Dur gör necə ovc eylir, ərşə bacuvin ahi

***

Ey hüsnü-cəmalindən, Yusif aparan həsrət

Tövhidi yaratmışdı, hüsnündə yədi-qüdrət

Qan çahinə^[614] qərq oldun, ey Yusifi mah təl"ət

Min babi-ələm^[615] açdı, Yəqubə bu qan çahi

Dur gör necə ovc eylər, ərşə bacuvin ahi

***

Bülbül gülü tərk etsə, gülzarı qalar başsız

Qəmxanə olar gülşən, bülbül gəzə yoldaşsız

Hansı şil olan əllər, qoydu məni qardaşsız

Qardaşsızın aləmdə, gülməz üzü vAllahi

Dur gör necə ovc eylər, ərşə bacuvin ahi

***

Bu qəmdə gözüm yaşı, gör səbrim evin yıxmaz

Qəm mancanağı təndə, mürği-dilimi sıxmaz

Ömrüm nə qədər olsa, dildən bu mühən çıxmaz

Su mövc edə dəryadə, ləb teşnə qala mahi^[616]

Dur gör necə ovc eylər, ərşə bacuvin ahi

***

Qəlbim qan idi qardaş, ya qan süzülür başdan

Ya gül üzüvə qandan, şəbnəm düzülür başdan

Ya Tanrı kəsib ömrüm, şanə üzülür başdan

Neylim edərəm nifrin, bu ləşgəri-gümrahi

Dur gör necə ovc eylər, ərşə bacuvin ahi

***

Qardaş sən idin axər, başımda fərəh taci

Səndən sora mən ollam, tiri-mühən amaci

Qol bağlı quşa bənzər, qardaşı ölən baci

Mən neylirəm aləmdə, səndən sora bu cahi

Dur gör necə ovc eylər, ərşə bacuvin ahi

***

Qoydu bacuvi ağlar, bu qövmi-duni qardaş

Hər kimdi cavan ölsün, öldürdü səni qardaş

Qəlbində olan yarə, yandırdı məni qardaş

Çox ağladım ağlatdım, bu oğlu ölən şahi

Dur gör necə ovc eylər, ərşə bacuvin ahi

***

Gəl "Ə"zəmi" fəryadə, bu söz çox əsər eylər

De Əkbərə göz yaşlı, məqbuli əgər eylər

Öz nokərinə gahi, şahzadə nəzər eylər

Bu növhəni ünvan et, göz yaşuvə sən gahi

Dur gör necə ovc eylər, ərşə bacuvin ahi

HƏZRƏTİ ABBAS (əleyhis-salam) DÖYÜŞ MEYDANINDA

Mübarizə bayrağını çiyninə götürən axırıncı kəs İmam Hüseyn (əleyhis-salam)-ın qardaşları idi, nəhayət onlardan təkcə Həzrəti Abbas (əleyhis-salam) qaldı. O, ucaboylu, göyçək bir kişi idi, ata minəndə ayaqları yerə çatırdı. Onun künyəsi Əbülfəzl, ləqəbləri Səqqa, Qəməri bəni Haşim idi və Kərbəlanın bayraqdarı hesab olunurdu. Qəməri bəni-Haşim şücaət nümunəsi, həmlə və döyüş aslanı idi. Onun heybətliliyi, qorxmazlığı surətindən görünürdü. Həzrət Abbas uşaqların susuzluqdan etdikləri nalələri eşidəndə, İmam (əleyhis-salam)-ın düşmənin dərya kimi ordusu arasında tək qaldığını görəndə səbir kasası doldu, yaralı bir aslan kimi irəli atıldı, Həzrətin qarşısında durub meydana getmək üçün izn istədi. Seyyidüş-şühəda onun şəhadət bağına pərvaz etmək istədiyini görəndə, izn verdi, buyurdu:

"Sən mənim bayraqdarımsan, lakin bu uşaqlar üçüün bir az su tap."

Həzrəti Abbas (əleyhis-salam) su məşkini əlinə aldı, ata minib Fərata tərəf yola düşdü. O, bu böyük qoşundan heç də qorxmurdu. Suyun yanındakı mühafizəçiləri dağıtdı, suya qədəm qoydu, suyun sərinliyini hiss etdi və ovcunu su ilə doldurub içmək istəyəndə, İmam (əleyhis-salam)-ın susuzluğunu gözləri önündə canlandırdı. Özünə vacib etdi ki, suyu ovcundan yerə töksün; səy etdi ki, tez bir zamanda suyu susuzluqdan ciyərləri yanan, dodaqları quruyan uşaqlara çatdırsın. Bunu görən düşmən ona həmlə etdi, amma o, qılınc zərbələri ilə düşməni yolun üstündən qovurdu. Bu vaxt Yəzid ibni Rəqa Cühəni Hükeym ibni Nofəlin köməyi ilə Əbülfəzl (əleyhis-salam)-ın yolu üstündə pusqu qurdu, gözlənilmədən ona həmlə edib sağ qolunu vurdular. Əbülfəzl (əleyhis-salam) qılıncı sol əlinə alıb yenidən döyüşə girişdi, buyurdu: "And ona Allaha, sağ qolumu vursanız da, yenə də sizdən əl çəkmərəm; öz dinimi, həqiqətən yəqinə çatmış İmamımı, doğruçu və əmin Peyğəmbərin nəvəsini himayə edəcəyəm."

Bu vaxt Hükeym ibni Tüfeyl xurma ağacının arxasında pusquda idi, yerindən atılıb Əbülfəzl (əleyhis-salam)-ın sol qolunu da qılıncla vurdu. Həzrəti bayrağı və su məşgini sinəsinə yapışdırdı. Düşmən ona hücum etdi, yağış kimi yağdırdılan oxlar o həzrətin kürəyinə sancılırdı. Bu vaxt bir ox su məginə, bir ox isə mübarək sinəsinə sancıldı« bir ox isə sağ gözünə. Sonra nəmərdlərdən biri həmlə edib əmudla onun mübarək başına vurdu, başını qana qəltan etdi« Daha tab gətirə bilməyib uca səslə fəryad etdi :"Məndən sənə salam olsun, ya Əba Əbdillah."^[617] Seyyidüş-şühəda (əleyhis-salam) qardaşının səsini eşidəndə, şahin kimi başının üstünü aldı, buyurdu: "İndi belim sındı, çarəm azaldı, düşmənim mənə şəmatət etməyə başladı" Sonra sınıq qəlb, qəm-qüssə qonmuş üz, göz yaşı dolmuş gözlə xeymələrə qayıtdı^[618]

Öpərik bu təşti cami, edərik fəğan Əbülfəz (2)

İki qolların su üstə, qələm oldu can Əbülfəz (2)

***

Sənin ol müqəddəs adın, yazılıbdı təşti-camə

Edirik Hüseyn əzasın, adüvə biz ya Əbülfəz

Nə qədər cahanda su var, tapacaq bu qəm idamə

Su görəndə əhli-aləm, deyəcəkdi can Əbülfəz!

***

Eliyir adın gələndə, sənə kainati təzim

O məzarüvə həmişə, eyliyir Fərati təzim

Sənə həşr olunca eylər, hamı paki zati təzim

Aduva həmişə təzim, eyləyir cahan Əbülfəz

***

Bu məqamü-şənivi yox, eliyən cahanda inkar

Eyliyir vüsuli-izzət, qapuva dəxil olanlar

Sənə dərdini həmişə, eyliyən ürəkdə izhar

O nəhani-dərdə dərman, olacaq əyan Əbülfəz

***

Necə yanmıyaq bu qəmdən, necə gəlmiyək fəğanə

Necə xuni-qəlbi gözdən üzə etmiyək rəvanə

Boyanıb sənin su məşgin, su yolunda ləxtə qanə

Su görəndə seyli-əşgi, edirik rəvan Əbülfəz

***

Yetişəndə başın üstə, şəhi teşnə gördü nagəh

Səni torpağa yıxıblar, sitəmilə qövmi gümrah

Başın üstə açdı başın, dedi vay vəzirim ol şah

Başuvi alıb diz üstə, şəhi insü-can Əbülfəz

***

Dedi dur ayağə qoyma, məni bi kömək bu çöldə

Gülür əşqiya görəndə, məni beylə tək bu çöldə

Ürəyim yanır əlin yox, verək əl-ələ bu çöldə

Eliyir bu qəmli ahın, məni bağrı qan Əbülfəz

***

Sənin adın ilə "Nasir" dilini edibdi mənus^[619]

Onu daimən bəladən, eləyən adını məhrus^[620]

Budur arizusi dildə, ola bir də asitan bus^[621]

Öpə pak dərgəhindən, ala tazə can Əbülfəz

***

BƏHRİ-TƏVİL

Səhmi-səlatilə Əbülfəzli çün

Ləşgəri ə"dayə nəmayan olub

Heydəri-Səftər kimi şəmşirini

Vurdu qoşun əhli-hərasan olub

***

Ərşeyi-zin üstə tutubdur qərar

Ba vüqar qabizül-ərvah kimi zülfüqar,

Səfləri ta ki elədi tarü-mar

Ahü-zar etdilə çox ləşgəri bi nəngü-ar

Səxt olub ol qövmə o dəm karizar^[622]

Ba hezar^[623] zəhmət ediblər fərar

Ta ki qoşun əhlinə qalib olub

***

Toz tutub hər bir tərəfi ol zaman

Kərbü-bəladə elə tufan olub

Girdü-qübar içrə uzun əlləri, ləşgəri

Vəhşətə salmış tutulub dilləri

Heydəri-Kərrar kimi ləşgərə, səflərə

Həmlə edib nəzmü-nizamın pozub

***

Təblü-dəhəl sövtü^[624] tutub göyləri, yerləri

Gətirdi təmami-məlaikləri

Yadə salıb şiri-xuda Heydəri, Xeybəri

Lərzəyə salmışdı hamı ləşgəri

Olmayacaq sağ qutaran cəngidən

Ləşgəri-ədalərə elan olub

***

Səfheyi-meydanə olubdur rəvan

Ləxtə qan oldu qiyamət əyan

Səslədilər nuri Əli, əl-əman, bir zaman

Rəhm elə bu ləşgərə şiri-jiyan

Etdilər Səd oğluna axər bəyan, şamiyan

Qalmadı ləşgərdə can

Çarə elə ləşgərə can verməyə

Kufəvü-Şam əhli şitaban^[625] olub

***

Keçmədi ol qədri ki əfsus ola, ba cəfa

Yarə vurub cisminə qövmi-dəğa

Bu sözü guya deyib ol ba vəfa, ya əxa

Dərk elə Əbbasuvi ey binəva

Qardaşuvin peykərinə gör necə

Ox düzülüb misli-gülüstan olub

***

Qaldılar heyran hamı ol qeyrətə, himmətə

Yetmədi axər əcəba niyyətə

Aləmiyan əhli düşüb heyrətə, möhnətə

Ağladı qan cümlə bu keyfiyyətə

Ver gələ tövfiqi Xuda rəhmətə, zəhmətə

Salma bu dünyadə yetir şövkətə

Çün bu sözün yazmağın

Rəhmət əmuzadeyi nalan olub

İMAM HÜSEYN (əleyhis-salam) VƏ ƏBÜLFƏZLİN DEYİŞMƏSİ

Əbbasım, qardaşım, qəm günü yoldaşım (2)

Aç qanlı gözün, sənə var sözüm (2)

Bu ağır qəmə, mən necə dözüm?! (2)

***

Ya Əbbas, al nəfəs, sən səyimə ver səs

Bu halətindən, qaldım nigaran

Gəl etmə məni, hali pərişan

***

Cəngdə çox döyüşdün, artıq haldan düşdün

Zalimlər səni, edibdir xəstə

Qoyubsan başın, isti qum üstə

***

Canım qurban sənə, bir nəzər et mənə

Nə olub sənə, ey nuri Xuda

Gül ləblərindən çıxmayır səda

***

Gəl məni qoyma tək, dur ayağa gedək

Axı bu çöldə, tənha qalmışam

Mən də sənin tək, yaralanmışam

***

Sinən üstə başım, hey axır göz yaşım

Əlimdən gedir, əziz qardaşım

Tənha sən idin, mənim qardaşım

***

Qandır əl-ayağın, quruyub dodağın

Bu isti yerdə, susuz qalmısan

Su görməyən gül, kimi solmusan

***

Aç gözün bir təhər, bax gör olur nələr

Bağda ağlayır, güllər çiçəklər

Səni görməyə, gəlib mələklər

***

Ey Əbbas Hüseynəm, yanuva gəlmişəm

Heç olmasa de, sən ürək sözün

Nə olub qardaş, gülməyir gözün

***

Ey yarü-yavərim, sənsən balü-pərim (2)

Yatma qumlar üstə, qolsuz sərləşgərim

Qəlbim döyünür, qardaş dur gedək

Düşmən sevinir, qardaş dur gedək

Əbbas, Əbbas,

Oğulsuzam mən, qardaşsızam mən (2)

***

Qardaş yandı evim, sənsən arxam elim

Səni bu halidə, görcək sındı belim

Əşgivi qanə, qatma Əbülfəz

Düşmən çalır əl, yatma Əbülfəz

Əbbas, Əbbas

Oğulsuzam mən, qardaşsızam mən

***

Sən nə ba vəfasan,^[626] dərdə mübtəlasan

Tez gəl sən yoluvi, gözləyir ulduzlar

Ay batsa batar, göydə ulduzlar

Yoluvi gözlür, xeymədə qızlar

Əbbas, Əbbas

Oğulsuzam mən, qardaşsızam mən

***

Ey qəmər təl"tim, izzətim şövkətim

Belimin qüvvəsi, dizimin taqəti

Yıxdı evimi, Ali-üməyyə

Əsir olacaq, Şimrə Ruqəyyə

Əbbas, Əbbas

Oğulsuzam mən, qardaşsızam mən

***

C A V A B

Sərvərim, rəhbərim, istəkli dilbərim

Oxlanıb su məşgim, kəsilib əllərim

Aparma məni, balalar gözlər

Nazlı qızların, özün öldürər

Əbbas, Əbbas

Oğulsuzam mən, qardaşsızam mən

***

Ey şəhi-din hamiye-Quran Hüseyn

Qardaşuvi yıxdılar atdan Hüseyn

Ey şəhi-aləmeyn, dadə gəl ya Hüseyn

Amandı qardaş, amandı qardaş

Yaralıyam mən, vəfalıyam mən

***

Seyyidi sərləşgəri təthir elə^[627]

Nokərivə lütfüvü təcdid elə^[628]

Əldə ölən şirivi bir did elə^[629]

Ey pənahım mənim, dadixahim mənim

Amandı qardaş, amandı qardaş

Yaralıyam mən, vəfalıyam mən

***

Dövrədə qollar sınıb ey naxuda^[630]

Bəhri-qəmə qutəvərəm bərməla^[631]

Yerdə üzüm, yolda gözüm gəl şəha

Ey şəhi tacidar, ver mənə iftixar

Amandı qardaş, amandı qardaş

Yaralıyam mən, vəfalıyam mən

FARSCA MƏRSİYƏ

Mən qole qolzare Əliyyi Mürtəzayəm (2)

Hafizi pərçəmi xunini kərbəlayəm

Mənəm ya əyyühənnas, Babül-həvaic Əbbas

***

Kocayi, bebini madərəm Ümmül-Bənin

Əbbasət oftade əz səri zin bər zəmin

Rahi məra bebəstənd, Fərqi məra şekəstənd

***

Bəradər Hüseyn can biya suyi Əlqəme

Aməde əz cenan madəriman Fatime

Mən aşiqi to həstəm, Coda şode do dəstəm

***

Ey bəradər bebin, çe aməde bər sərəm

Əşko xun ayəd əz du dideqani sərəm

Mən aşiqi to həstəm, Coda şode do dəstəm

***

Başəd in axirin arizuye hizbullah

Busəm şeş guşeye qəbri Əba Əbdillah

Ey Yusifi Fatime, Hüseyn Hüseyn Hüseyn can

İmam Səccad (əleyhis-salam) buyurdu: –Allah rəhmət etsin əmim Abbasa, canfəşanlıq etdi, igidlik göstərdi və canını öz qardaşına qurban etdi, nəhayət qollarını qılıncla vurdular. Sonra Allah onun qollarını əvəzində ona iki qanad kəramət etdi, o qanadlarla məlaikələrlə birlikdə behiştdə pərvaz edir. Necə ki, Allah Cəfəri Təyyara iki qanad vermişdi. Həqiqətən Abbas (əleyhis-salam)-ın Allah yanında elə böyük mənzifləti vardır ki, bütün şəhidlər qiyamət günü o məqamı arzu edəcəklər.

Tarix yazanlar qeyd etmişlər ki, İmam Hüseyn (əleyhis-salam) döyüş meydanından kənarda bir xeymə qurmuşdu və səhabədən, Əhli-beytdən olan şəhidləri oraya aparırdı, hər şəhidi ora gətirəndə buyururdu: "Bu cür ölüm Peyğəmbərlərin və onların övladlarının ölümü kimidir."^[632]

Təkcə qardaşı Abbası atdan düşdüyü yerdə, Fəratın yaxınlığında qoymuşdu ki, şərif qəbri də elə oradadır. Bunun bir sirri vardırsa, bu sirr bəsirətli inanlara gizli deyil: Qəməri-Bəni Haşimin məzarının ayrı olmasının səbəbi budur ki, ziyarətçöilər onu ziyarət etməyə tələssinlər, hacətləri olanlar ora pənah aparsınlar və onun kəramətlərini görməklə ümmət onun Allah yanında olan qədir-qiymətini, məqam və mənzilətini dərk etsinlər. Burada Allahın vəlisi, höccəti istəmişdir ki, Əbülfəzl (əleyhis-salam)-ın zahiri məqlam-mənziləti elə onun mənəvi və axirət məqamı səviyyəsində olsun. Və əgər İmam Hüseyn (əleyhis-salam) onu sair şəhidlər kimi müqəddəs evə (öz hərəminin yanına) aparsaydı, bu parlaq ulduz İmam (əleyhis-salam)-ın günəş nurlu vücudunun nurunda qərq olacaqdı.

DÜŞDÜ ƏBÜLFƏZLİN ADI DİLLƏRƏ

Düşdü Əbülfəzlin adı dillərə (2)

Şiə fəda ol kəsilən əllərə (2)

Ey Əhli-beytə, səqqa Əbülfəzl

Babül-həvaic, mövla Əbülfəzl

***

Ey adı səqqa özü ətşan ağa

Kani-kərəm mənbəyi-ehsan ağa

Parçalanan başuvə qurban ağa

Dəryayi-fəzlin, məna Əbülfəz

***

Ey atası Heydərə nuri-bəsər

Can ağa eşqindən ürəklər əsər

Dərdi olan adüvə qurban kəsər

Eylə muradın, bərca Əbülfəz

***

Ey geyən eşqilə vəfa caməsin^[633]

Haq bəyənən iydəvü-bərnaməsin^[634]

Parçaladın düşmən amannaməsin

Etdin Yezidi, rüsva Əbülfəz

***

Qoyma ürəklər qəm odunda yana

Lütf eliyib baxsan Azərbaycana

Məkkədə şiələr boyandı qana

Yorğundu şiə, can ya Əbülfəz

***

Səndən ağa lütfü-əta istərik

Ruhə səfa dərdə dəva istərik

Təzkireyi Kərbübəlan^[635] istərik

Eylə bəratın imza Əbülfəz

ƏRƏBCƏ MƏRSİYƏ

(HƏZRƏT ƏBÜLFƏZLİN MEYDANDA YARALANDIĞI ZAMAN DEDİYİ RƏCƏZ)

(Həzrəti Əbəlfəzlin oxuduğu rəcəz)

Əqsəmtu billahil-əəzzil-ə"zəm

Və bil-hücuni sadiqən və zəmzəm

Və bil-hətimi vəl-fənəl-mühərrəm

Lə nəxzibənnəl-yövmə cismi bidəm

Dunəl-Hüseyni zil-fəxaril-əqdəm

İmamu-əhlil-fəzli vət-təkərrüm

La əhrəbul-məvtə izil-məvtu zəqa

Hətta uvazi fil-məsaliti ləqa

Nəfsi libnil-Mustəfat-tuhri vəfa

İnni ənəl-Əbbasu uğdu bis-səqqa

Və la əxafuş-şərrə yəvməl-multəqa

Vəllahi in qətətümu yəmini

İnni uhami əbədən ən dini

Və ən İmamin sadiqil-yəqini

Nəclin-nəbiyyit-tahiril-əmini

Ya nəfsi, la təxşəy minəl-kuffari!

Və əbşiri birəhmətil-Cəbbari

Ma ən-nəbiyyis-seyyidil muxtari

Qəd qətəu bi bəğyihim yəsari

Fə əslihim ya Rəbbi hərrən-nari

HƏZRƏTİ ZEYNƏBİN İMAM HÜSEYNƏ XİTABƏN ZƏBAN-HALI

Qurban olum göz yaşuva az ağla qardaş (2)

Nə gəldi bəs qardaşuvə az ağla qardaş (2)

Yoxsa ələmdarın ölüb qaldın köməksiz

Bir çarə qıl öz başuvə az ağla qardaş (2)

***

Yağış kimi gül surətə əşgin olursan

Qan yaş ilə rüxsarivi qanə bulursan

Sərləşgərin harda qalıb yalquz gəlirsən